Δικταίον Άνδρον

Βρίσκεται 48 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο στα νότια του οροπεδίου του Λασιθίου σε υψόμετρο 1025 μ.

από την επιφάνεια της θάλασσας. Ερευνήθηκε από τους Halbherr,Χατζηδάκη,Evans και Demargne από τα τέλη του 19ου αι και συστηματικότερα από τον Βρετανό αρχαιολόγο D.G.Hogarth το 1899. Θεωρείται ως τόπος γέννησης του Δία. Όπως αναφέρεται στη Θεογονία του Ησιόδου, σε σπήλαιο κοντά στην αρχαία Λύκτο κατέφυγε η Ρέα για να γεννήσει τον Δία κρυφά από τον πατέρα του Κρόνο, που κατάπινε τα παιδιά του. Χρησιμοποιήθηκε ως εποχική κατοικία στην προανακτορική περίοδο και ως λατρευτικός χώρος από την παλαιοανακτορική περίοδο(1900 π.Χ.-1700 π.Χ ) έως την ρωμαϊκή περίοδο. Χωρίζεται σε Άνω Σπήλαιο και Κάτω Σπήλαιο. Στο Άνω Σπήλαιο ανεσκάφη τέμενος με ακανόνιστο περίβολο και κτιστό βωμό. Το Κάτω Σπήλαιο χαρακτηρίζεται από τον εντυπωσιακότατο λιθωματικό διάκοσμο και την μικρή λίμνη. Πλήθος σταλαγμιτών και σταλακτιτών σε διάφορες μορφές χρησιμοποιήθηκαν ως αντικείμενα λατρείας ή και ως χώροι απόθεσης αναθημάτων. Δυστυχώς, η πρώτη έρευνα του σπηλαίου έγινε από τους προαναφερόμενους δύο Βρετανούς και τον Bosanquet, στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας. Το αποτέλεσμα ήταν να καταλήξει σε συστηματικότατη σύληση - καταστροφή, μια και οι περισσότεροι σταλαγμίτες - σταλακτίτες του πρώτου κομματιού του σπηλαίου, θραύστηκαν και συστηματικά κοσκινίσθηκαν στον χώρο του Άνω Σπηλαίου, γι αυτό και ο βωμός δεν είναι πλέον ορατός. Έτσι “αγοράσθηκαν” από τις οθωμανικές αρχές του νησιού, περισσότερα από 3000 ευρήματα (από τα παλαιότερα μινωικά μέχρι και τα υστερότερα ρωμαϊκά), που μαζί με την προσωπική συλλογή του Arthur Evans (περίπου 1500 αντικείμενα) απαρτίζουν σχεδόν το σύνολο της αρχαιολογικής συλλογής του Ashmolean Museum στην Οξφόρδη. Στο αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου εκτίθενται : πήλινα και λίθινα τελετουργικά σκεύη, κάποια με Γραμμική Α’, χάλκινα ειδώλια λάτρεων σε στάση προσευχής, χάλκινα αναθηματικά ταυρίδια και αμαξίδιο,πήλινα και χάλκινα αναθήματα και χάλκινα εγχειρίδια. Αλλά και άλλο σύνολο ευρημάτων από προγενέστερο καθαρισμό στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αγ. Νικολάου.

Map