Αρχάνες

Οι Αρχάνες είναι ένα γραφικό χωριό χτισμένο στους πρόποδες του όρους Γιούχτας 15 χλμ.

νότια της πόλης του Ηρακλείου. Βρίσκεται στο κέντρο της σημαντικότερης οινοπαραγωγικής περιοχής της Κρήτης κι έχει μια μακριά ιστορία 5000 χρόνων. Οι ανασκαφές των τελευταίων 50 ετών έφεραν στο φως πολλά κτίσματα της μινωικής περιόδου. Η πρώτη κατοίκηση στις παρυφές του Γιούχτα των νεολιθικών χρόνων, θα καταλήξει σε σημαντικό κέντρο της εποχής του Χαλκού, με μινωικό ανάκτορο (Τουρκογειτονιά) και πόλη γύρω του. Εκτός του ανακτόρου μέσα στο χωριό, στην Βορεινή πλευρά και σε παρυφή του Γιούχτα το εκτεταμένο προϊστορικό νεκροταφείο στην θέση Φουρνί, με αδιάκοπη χρήση για 2000 χρόνια, το ιερό της Ανεμοσπηλιάς και το ιερό - κορυφής στον Γιούχτα είναι οι σημαντικότερες μινωικές θέσεις. Η αρχαία πόλη συρρικνώνεται κατά τα ιστορικά και ρωμαϊκά, παραμένει όμως σημαντικό κέντρο λατρείας του Δία στην κορυφή του Γιούχτα. Η σημασία των Αρχανών κατά την επόμενη περίοδο καταδεικνύεται και από τα τοιχογραφημένα Βυζαντινά μνημεία (Ι.Ν Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Ι. Ν. Αναλήψεως), αλλά και από άλλα που δυστυχώς δεν διασώζουν την τοιχογράφηση Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας θα αναπτυχθεί ιδιαίτερα η συνοικία του Αγίου Νικολάου, όπου ο φερώνυμος βυζαντινός ναός μετατράπηκε σε τζαμί αλλά και κατά τον 19ο αιώνα παλιά Ενετικά κτήρια της ίδιας συνοικίας κοσμήθηκαν με νεοκλασικά στοιχεία όπως και κτίσθηκαν και άλλα νεοκλασικά οικοδομήματα Τέλος η εκκλησία της Παναγίας Βατιώτισσας κτίσμα 18ου και 19ου αιώνα, φέρει σημαντική συλλογή κρητικών εικόνων της τελευταίας περιόδου και μάλιστα των ζωγράφων του 18ου, γνωστών σαν “Συνεχιστές του Δαμασκηνού”. Το χωριό διαθέτει μικρή μουσειακή συλλογή στεγασμένη σε παλιό Ενετικό κτήριο, κυρίως αντιγράφων, ιδιαίτερα σημαντική όμως, γιατί είναι οργανωμένη με τους κανόνες της σύγχρονης Μουσειολογίας (δομικά) και άκρως ενημερωτική για τις ανασκαφές των παραπάνω χώρων, αλλά και την συναρπαστική περίπτωση της ανθρωποθυσίας στον χώρο του ιερού της Ανεμοσπηλιάς. Η Συλλογή είναι κλειστή την Τρίτη και από εδώ ενημερωνόμαστε ποιοι άλλοι χώροι είναι ανοιχτοί και επισκέψιμοι (συνήθως μόνοτο Βαθύπετρο, όλοι οι άλλοι κλειστοί).

Το χωριό είναι επίσης γνωστό για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του. Τα περισσότερα κτίρια έχουν ανακαινισθεί τα τελευταία 15 χρόνια και οι Αρχάνες πρόσφατα κέρδισαν το δεύτερο βραβείο ως”το καλύτερα αναπαλαιωμένο χωριό στην Ευρώπη”

Map